Trong bài viết này, chúng tôi xin giới thiệu tới quý vị bạn đọc các nội dung chi tiết về Chứng ngưng thở khi ngủ OSA và CSA, hiểu về từng hội chứng, các nguyên nhân gây ra, phương pháp phòng và điều trị, so sánh sự khác nhau giữa hai hội chứng này.
Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một rối loạn nghiêm trọng, trong đó hơi thở bị gián đoạn lặp đi lặp lại trong khi ngủ. Có hai loại chính: hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn (OSA) và hội chứng ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA). Mặc dù chúng có một số điểm tương đồng, nhưng hai loại này khác nhau đáng kể về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị. Bài viết này sẽ phân tích kỹ về hai loại rối loạn, bao gồm triệu chứng, biến chứng, nguyên nhân và khi nào nên tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
Hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn (OSA) là gì?
OSA xảy ra khi các cơ ở cổ họng thư giãn quá mức trong khi ngủ, gây ra sự tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn đường thở. Điều này dẫn đến giảm mức oxy và giấc ngủ bị gián đoạn.
Triệu chứng của OSA:
- Ngáy to và dai dẳng
- Thường xuyên nghẹt thở hoặc ngạt thở trong khi ngủ
- Buồn ngủ hoặc mệt mỏi vào ban ngày
- Đau đầu vào buổi sáng
- Khó tập trung hoặc hay quên
- Cáu gắt hoặc thay đổi tâm trạng
Hội chứng ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA) là gì?
CSA là một rối loạn thần kinh, trong đó não không gửi tín hiệu đúng đến các cơ điều khiển hơi thở. Khác với OSA, nguyên nhân không phải là sự tắc nghẽn vật lý mà là sự gián đoạn trong hệ thần kinh trung ương.
Triệu chứng của CSA:
- Ngừng thở tạm thời nhưng không do tắc nghẽn
- Khó duy trì giấc ngủ (mất ngủ)
- Buồn ngủ quá mức vào ban ngày
- Thức dậy cảm thấy khó thở
- Thay đổi tâm trạng, bao gồm cáu gắt
Sự khác biệt chính giữa OSA và CSA
| Đặc điểm | Hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn (OSA) | Hội chứng ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA) |
| Nguyên nhân | Tắc nghẽn đường thở vật lý | Não không kiểm soát hơi thở hiệu quả |
| Ngáy | To và thường xuyên | Hiếm hoặc không có |
| Nỗ lực thở | Có (cố gắng để thở) | Không có (không có nỗ lực thở) |
| Yếu tố kích hoạt | Béo phì, amidan lớn, rượu | Các bệnh lý thần kinh, suy tim |
Nguyên nhân của hội chứng ngưng thở khi ngủ
Nguyên nhân của OSA:
- Béo phì hoặc thừa cân
- Amidan hoặc VA lớn
- Lão hóa làm giảm trương lực cơ ở cổ họng
- Tiền sử gia đình mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Sử dụng rượu hoặc thuốc an thần
Nguyên nhân của CSA:
- Đột quỵ hoặc chấn thương não
- Các rối loạn thần kinh (ví dụ: bệnh Parkinson)
- Suy tim sung huyết
- Tiếp xúc với môi trường ở độ cao cao
Biến chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ
Nếu không được điều trị, cả OSA và CSA có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:
- Bệnh tim mạch: Tăng nguy cơ cao huyết áp, đau tim và đột quỵ.
- Tiểu đường: Hội chứng ngưng thở khi ngủ liên quan đến tình trạng kháng insulin.
- Vấn đề tâm lý: Tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu và suy giảm nhận thức.
- Suy giảm ban ngày: Tăng nguy cơ tai nạn do buồn ngủ quá mức.
- Vấn đề về gan: Chức năng gan bất thường hoặc tổn thương gan (trong trường hợp nặng).
Phòng tránh và Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ
Mặc dù không phải tất cả các trường hợp đều có thể ngăn ngừa, một số thay đổi lối sống và biện pháp phòng ngừa có thể giảm mức độ nghiêm trọng của hội chứng:
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Giảm cân có thể giảm nguy cơ OSA.
- Tránh rượu và thuốc an thần: Các chất này làm giãn cơ cổ họng.
- Ngủ nghiêng: Ngủ ngửa có thể làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở.
- Giữ đường thở mũi thông thoáng: Sử dụng thuốc xịt mũi hoặc thuốc thông mũi nếu cần.
- Tập thể dục đều đặn: Cải thiện sức khỏe tim mạch và chức năng phổi tổng thể.
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Chẩn đoán sớm rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu:
- Bạn thường xuyên ngáy to và bị ngạt thở/nghẹt thở khi ngủ.
- Bạn cảm thấy buồn ngủ quá mức vào ban ngày dù đã ngủ đủ giấc.
- Người thân nhận thấy các mẫu thở bất thường khi bạn ngủ.
- Bạn có bệnh lý nền như bệnh tim hoặc rối loạn thần kinh.
Chẩn đoán và điều trị
Việc chẩn đoán bao gồm một nghiên cứu giấc ngủ (polysomnography) hay gọi là hệ thống đo đa kí giấc ngủ / Hệ thống đo đa kí hô hấp để theo dõi các mẫu thở, mức oxy và các yếu tố liên quan đến giấc ngủ. Thường phương pháp này kết hợp rất nhiều các công nghệ và theo dõi cho người bệnh trong 1 đêm, sau đó sẽ cho kết quả để bác sĩ làm cơ sở chẩn đoán đánh giá mức độ bệnh lý cho người bệnh.
Phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của bệnh:
- Điều trị OSA: Liệu pháp CPAP (áp lực dương liên tục), giảm cân, thiết bị hỗ trợ miệng hoặc phẫu thuật.
- Điều trị CSA: Máy thở điều chỉnh (adaptive servo-ventilation), điều trị các vấn đề y tế cơ bản hoặc liệu pháp oxy bổ sung.
Kết luận:
Hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn và hội chứng ngưng thở khi ngủ trung ương đều là những tình trạng nghiêm trọng cần được nhận diện và điều trị kịp thời. Trong khi OSA phổ biến hơn và thường liên quan đến các yếu tố vật lý như béo phì, CSA có liên quan đến các vấn đề thần kinh hoặc bệnh lý toàn thân. Nhận biết triệu chứng, yếu tố nguy cơ và can thiệp y tế sớm có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Nếu bạn nghi ngờ mình mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp. Giấc ngủ chất lượng là yếu tố quan trọng cho sức khỏe tổng thể, vì vậy đừng bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo.
Homecare VN là đơn vị nhập khẩu và phân phối thiết bị y tế gia đình uy tín tại Việt Nam
Phương châm 5 Đúng của chúng tôi đề ra: Đúng bệnh – Đúng người – Đúng phác đồ – Đúng sản phẩm – Đúng thời gian
Liên hệ chúng tôi để được hỗ trợ, tư vấn những sản phẩm phù hợp với bệnh lý qua số hotline hoặc có thể qua trực tiếp Showroom trưng bày sản phẩm của chúng tôi để xem và trải nghiệm thực tế.
Điện thoại: 0985.249.057
Showroom: 403 Giải Phóng, P. Phương Liệt, Q.Thanh Xuân, TP. Hà Nội
Trân trọng cảm ơn!
